Οι Έλληνες ψηφοφόροι, την Κυριακή έπληξαν βαρύτατα την εύθραυστη πολιτική συναίνεση που έχει διατηρήσει την ευρωπαϊκή νομισματική ένωση ανέπαφη για περισσότερο απο δύο χρόνια κρίσης, απορρίπτοντας την πολιτική της λιτότητας εξαιτίας της βοήθειας, που θωράκισε την χώρα απο την χρεωκοπία και την έξοδο απο το ευρώ.
Français : Francois Hollande – Mardis de l’ESSEC (Photo credit: Wikipedia)
Η ψηφοφορία στην Ελλάδα, σε συνδιασμό με την νίκη του σοσιαλιστή Francois Hollande έναντι του Nicolas Sarkozy στις γαλλικές προεδρικές εκλογές, θα αυξήσει την πίεση στον ταμία της Ευρώπης την Γερμανία ώστε να αναζητήσει μια προσέγγιση της κρίσης, περισσότερο προσανατολισμένη στην ανάπτυξη. Δεν είναι καθόλου σαφές εάν η καγκελάριος Angela Merkel, της οποίας η εμμονή στην σκληρή μείωση του ελλείμματος στα ευάλωτα μέλη του νότου είναι πολύ δημοφιλής στην Γερμανία, θα κάνει περισσότερο απο συμβολικά βήματα σε αυτή την κατεύθυνση, ακόμα και μετά τις εκλογές της Κυριακής. “Αυτό δείχνει οτι η πολιτική στην Ευρώπη βγαίνει εκτός ελέγχου, το χάσμα μεταξύ πολιτικών και ψηφοφόρων διευρύνεται-όπως φαίνεται στην Ελλάδα και στην Γαλλία,” δήλωσε ο Steen Jakobsen, επικεφαλής οικονομολόγος στην Saxo Bank στην Κοπενγχάγη. “Σαφέστατα, οι ψηφοφόροι ανά την Ευρώπη, άρχισαν να στέλνουν αυτό το μήνυμα: ‘δεν είμαστε έτοιμοι να κάνουμε μεταρρυθμίσεις’, κι αυτό είναι ανησυχητικό.” Πιο άμεσα, η μάχη ανάμεσα στα προ μνημονίου δύο μεγάλα κόμματα-συντηρητική Νέα Δημοκρατία και σοσιαλιστικό ΠΑΣΟΚ-για να εξασφαλίσουν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, εγείρει ερωτήματα σχετικά με το αν η Αθήνα μπορεί μακροπρόθεσμα να μείνει στην ευρωζώνη και αν θα προκαλέσει νέο κύμα ‘μόλυνσης’ στα άλλα κράτη μέλη. Τα Ελληνικά αποτελέσματα βάζουν τον Hollande- αρχάριο στην διεθνή σκηνή που δεν είχε ποτέ υπουργική θέση ούτε έχει συναντηθεί με την Merkel- σε καυτή θέση απο την πρώτη μέρα. Οι επενδυτές που ανησυχούν για το μέλλον της Ελλάδας και την άφιξη του πρώτου σοσιαλιστή στο Μέγαρο των Ηλυσίων μετά απο 17 χρόνια, θα μπορούσαν να τιμωρήσουν τις ευρωπαϊκές οικονομικές αγορές, απο την Δευτέρα, πιέζοντας ολόκληρη την ευρωπαϊκή ομάδα σε κατάσταση κρίσης. Ο Hollande πρέπει να συνθέσει μια νέα κυβέρνηση σύντομα και να αποδείξει οτι η Γαλλία, που μαζί με την Γερμανία έχουν καθοδηγήσει την απάντηση της Ευρώπης στην κρίση, είναι ικανή να πάρει τις γρήγορες αποφάσεις που απαιτούνται για να διατηρήσει την 13 ετών νομισματική ζώνη ενωμένη. “Ο χώρος που θα έχει για ελιγμούς θα είναι πραγματικά στενός,” είπε ο Fabrice Couste, επικεφαλής της CMC Markets στο Παρίσι.
ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΕΙΝΑΙ Η ΙΣΠΑΝΙΑ Ίσως το πιο κρίσιμο ερώτημα για την Ευρώπη στις ερχόμενες ημέρες, είναι εάν οι αγορές που τρόμαξαν απο τις εκλογές, θα ανανεώσουν τις επιθέσεις τους σε ένα μεγάλο κράτος της ευρωζώνης όπως η Ισπανία, η οποία έχει ασκήσει πιέσεις με βαθειές περικοπές στον προϋπολογισμό και οικονομικές μεταρρυθμίσεις σε μια απελπισμένη προσπάθεια να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Η Ισπανία και η Ιταλία θεωρούνται “πολύ μεγάλες για να αποτύχουν” και θα δοκιμάσουν έντονα τους πόρους της Ευρώπης εάν απαιτηθεί το είδος των διασώσεων που έχει ήδη δοθεί στην Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία. “Από πολλές απόψεις η Ισπανία παραμένει μεγαλύτερο πρόβλημα απο την Ελλάδα εξαιτίας του μεγέθους της,” δήλωσε ο Charles Grant, διευθυντής του Κέντρου προβληματισμού για την Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση (CER) στο Λονδίνο. Προβληματισμένοι σχετικά με την ‘μόλυνση’, οι ευρωπαίοι ηγέτες νωρίτερα μέσα στο έτος συμφώνησαν να ενισχύσουν το “τοίχος προστασίας” τους για να προστατεύσουν τα ευάλωτα κράτη μέλη με 700 δις ευρώ. Τον περασμένο μήνα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (IMF) απέσπασε απο τα μέλη του 430 δις επιπλέον για τις ανάγκες της καταπολέμησης της κρίσης. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με ένα βήμα επιπλέον, διέθεσε τεράστια ποσά σε ρευστό για τις ευάλωτες τράπεζες, μια κίνηση που καθησύχασε τις αγορές τους πρώτους μήνες του 2012, πριν ξαναέρθουν στην επιφάνεια ανησυχίες για την δεινή οικονομική κατάσταση της Ισπανίας. 
Τόσο η Ελλάδα όσο και η Ισπανία έχουν υπομείνει λιτότητα που έχει ωθήσει την ανεργία τους σε ποσοστά κοντά στο 25% και οδήγησαν σε σοβαρή συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας. Οι συντάξεις έχουν περικοπεί, έχουν απολυθεί εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα και οι φόροι αυξήθηκαν. Η προεκλογική εκστρατεία του Hollande είχε αφιερωθεί σε μια νέα προσέγγιση της κρίσης που θα έδινε προτεραιότητα στην ανάπτυξη. Αναμένεται να ταξιδέψει στο Βερολίνο αμέσως μετά την ορκομωσία του για να αρχίσει διαπραγματεύσεις για ένα νέο “σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης” για την Ευρώπη που θα μπορούσε να συμπληρώσει το “δημοσιονομικό συμπαγές” της Μέρκελ-ως ένα σύνολο κανόνων ώστε να θεμελιωθεί το γερμανικό στυλ δημοσιονομικής πειθαρχίας σε ολόκληρη της ευρωζώνη. Νέα μέτρα για την ενίσχυση της ανάπτυξης αναμένεται να περιλαμβάνουν βήματα για να αυξηθεί η δύναμη πυρός της Ευρωπαϊκής Επενδυτικής Τράπεζης (ΕΙΒ), να καταστήσει πιο ευέλικτη χρήση των κοινοτικών διαρθρωτικών κεφαλαίων βοήθειας και των ονομαζόμενων “ομολόγων έργου” για την χρηματοδότηση επενδύσεων σε έργα υποδομής, όπως αυτοκινητοδρόμους, γέφυρες και ενεργειακά δίκτυα. Μια γαλλο-γερμανική συμφωνία μπορεί να επικυρωθεί στην σύνοδο κορυφής των ηγετών στις Βρυξέλλες στα τέλη Ιουνίου. Κάποιοι οικονομολόγοι πιστεύουν οτι το σύμφωνο δεν θα κάνει την διαφορά για τις χώρες στην πληγείσα νότια περιφέρεια της Ευρώπης. Ούτε πιστεύουν οτι ο Hollande μπορεί να αντέξει να αποδυναμώσει την δέσμευση της Γαλλίας για μείωση του ελλείμματος ή να διακινδυνεύσει την σχέση της με την Γερμανία πιέζοντας για τολμηρότερα βήματα που θεωρούνται ταμπού στο Βερολίνο, όπως είναι τα κοινά ομόλογα της ζώνης του ευρώ, μεγάλα προγράμματα τόνωσης ή καθυστερήσεις στην τήρηση δημοσιονομικών στόχων. “Η Γερμανία διατηρεί την πολιτική και οικονομική ηγεμονία στην ευρωζώνη. Αυτό είναι ένα σημείο με το οποίο ο Holland θα πρέπει κάποια στιγμή να συμβιβαστεί,” έγραψε αναλυτής του Eurasia. “Αυτό που είναι πιθανότερο να δούμε είναι μια αναταραχή ανακοινώσεων και πρωτοβουλιών, απο τις οποίες καμμία δεν θα έχει σοβαρή επίπτωση σε βραχυ- ή μεσο-πρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης.”
ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΞΟΔΟΥ Αυτό θα αυξήσει τις πιθανότητες μιας σπασμωδικής αντίδρασης που ενδέχεται να προκαλέσει λαϊκή αναταραχή που οι ευρωπαίοι πολιτικοί δεν μπορούν να ελέγξουν. 
Στην Ελλάδα, την χώρα όπου η κρίση ξέσπασε για πρώτη φορά το 2009, οι ψηφοφόροι τιμώρησαν τα κόμματα που είχαν κυριαρχήσει στην πολιτική επί δεκαετίες. Η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ, τα μόνα κόμματα που υποστήριξαν τα σχέδια διάσωσης της ΕΕ και του ΔΝΤ που βοήθησαν την Ελλάδα να αποφύγει την πτώχευση, ενώ φαινόταν οτι θα εξασφάλιζαν άνετα έως 40% των ψήφων από κοινού, μπορεί να δυσκολευτούν να σχηματίσουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Ακραία κόμματα αριστερά και δεξιά, σημείωσαν πρωτοφανή αύξηση, σε ένα μοτίβο που επαναλαμβάνεται στις εκλογές σε όλη την Ευρώπη. Η Ελλάδα φαίνεται πως θα αντιμετωπίσει τουλάχιστον εβδομάδες πολιτικής αβεβαιότητας. Το επόμενο μήνα, το κοινοβούλιο πρέπει να εγκρίνει πάνω απο 11 δις ευρώ σε περικοπές δαπανών για το 2013 και 2014 ώστε η χώρα να λάβει την τελευταία δόση για την ενίσχυσή της. “Πριν απο τις εκλογές, είχαμε υποδείξει ένα ποσοστό κινδύνου 40 τοις εκατό, να σταματήσει η οικονομική βοήθεια στην Ελλάδα και να υποχρεωθεί η χώρα να εξέλθει απο το ευρώ αργότερα μέσα στο έτος,” είπε ο Holger Schmieding, ο επικεφαλής οικονομολόγος στην Berenberg Bank. “Τα exit polls δείχνουν οτι ο κίνδυνος δεν έχει μειωθεί.” Οι ευρωπαίοι αρχηγοί στην σύνοδο G20 στην Nice τον περασμένο Νοέμβριο επεσήμαναν οτι πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να επιτρέψουν στην Ελλάδα να εγκαταλείψει τον συνασπισμό εάν οι έλληνες πολίτες αρνούνταν να υποστηρίξουν τις συνθήκες της διάσωσής τους. Και ο γερμανός υπουργός οικονομικών Wolfgang Schaeuble υπαινίχθηκε πιθανή έξοδο απο το ευρώ την Παρασκευή, λέγοντας οτι η Ελλάδα θα πρέπει να “υποστεί τις συνέπειες” εάν δεν εκλέξει κυβέρνηση έτοιμη να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις των διεθνών δανειστών της. Αλλά μια έξοδος οποιουδήποτε μέλους θα ήταν ένα ταπεινωτικό πλήγμα για τον νομισματικό συνασπισμό και καθώς δεν υπάρχει νομικός μηχανισμός για την αποχώρηση μιας χώρας, τα εμπόδια είναι υψηλά. Μια ελληνική έξοδος επίσης θα έθετε ένα επικίνδυνο προηγούμενο, καθώς οι αγορές θα μπορούσαν γρήγορα να στοιχηματίσουν στην αποχώρηση άλλης χώρας. Αυτό σημαίνει οτι η ελληνική αποχώρηση δεν είναι πιθανό να συμβεί σύντομα, ακόμα κι αν ένα θυμωμένο εκλογικό σώμα απορρίψει τις πολιτικές που έχουν προστατέψει την επιβίωση της χώρας και την κράτησαν εντός της ευρωζώνης. “Νομίζω οτι είναι πολύ δύσκολο να δούμε με ποιό τρόπο η Ελλάδα μπορεί να παραμείνει στο ευρώ μακροπρόθεσμα. Πρόκειται για την μόνη χώρα όπου δεν υπάρχουν σημάδια οτι λειτουργεί το φάρμακο,” είπε ο Grant του CER. “Αλλά ακόμα κι αν η ΕΛλάδα ήθελε να φύγει, θα έπαιρνε πού χρόνο.,”
(Editing by Anna Willard)
ΠΗΓΗ:REUTERS
Απόδοση: womaneveryday
womaneveryday 