Posted on Σα 26 Μάι 2012by womaneveryday
Bob Dylan. Ludwig van Beethoven. William Shakespeare. Steve Jobs. Ιστορικές φυσιογνωμίες, ιλιγγιώδους δημιουργικής ευφυίας, ώστε συχνά να τους θεωρούμε τέρατα της φύσης, πως το δημιουργικό τους ταλέντο είναι Θείο δώρο ή βιολογική μετάλλαξη που επηρρεάζει ένα μικρό μόνο αριθμό ξεχωριστών ανθρώπων. Μια νέα έρευνα αρχίζει να φωτίζει την επιστήμη πίσω απο την δημιουργικότητα και την φαντασία. Όπως αποδεικνύεται, ο καθένας μπορεί να είναι δημιουργικός.
“Η δημιουργικότητα δεν πρέπει να θεωρείται εξωπραγματική. Δεν πρέπει να την βλέπουμε ως μια διαδικασία προορισμένη για καλλιτέχνες, εφευρέτες και άλλους ”δημιουργικούς τύπους”. Το ανθρώπινο μυαλό έχει το δημιουργικό ένστικτο μέσα στο λειτουργικό του σύστημα, ενσωματωμένο μέσα στον πρωταρχικό του κώδικα προγραμματισμού,” γράφει ο Jonah Lehrer στο νέο του βιβλίο Imagine.
Στο βιβλίο του ο Lehrer εξετάζει τις εσωτερικές διεργασίες αυτού που ονομάζουμε φαντασία. Βλέπει την επιστήμη της νευρολογίας πίσω απο τις ξαφνικές εμπνεύσεις, το πώς το μυαλό επιλύει διάφορα είδη προβλημάτων και ποιά προσωπικά γνωρίσματα βοηθούν στην ενίσχυση της δημιουργικότητας. Επίσης μοιράζεται τον τρόπο που εξωγενείς παράγοντες επενεργούν στην δημιουργική διαδικασία, πώς να σχεδιάσουμε έναν χώρο εργασίας που να ενισχύει τις πιθανότητες επιφοίτησης, γιατί η δημιουργικότητα έχει την τάση να αναδύεται σε συγκεκριμένα μέρη και πώς μπορούμε να ενθαρρύνουμε την συλλογική φαντασία.
Πάνω απ’ όλα, το μήνυμα του βιβλίου τού Lehrer είναι πως η δημιουργικότητα δεν είναι μια εξωπραγματική δύναμη. Οποιοσδήποτε μπορεί να είναι δημιουργικός-το μόνο που απαιτείται είναι σκληρή δουλειά. ”Θα πρέπει να φιλοδοξούμε την εξαιρετική ευφυία,” λέει ο Lehrer, που απαντά σε ερωτήσεις του Mashable.
Διδάσκεται η δημιουργικότητα; Σίγουρα. Η δημιουργικότητα δεν είναι θεϊκό δώρο. Ενώ υπάρχουν αναπόφευκτες διαφορές στο ακατέργαστο ταλέντο-η ανθρώπινη απόδοση έχει καμπύλες καμπάνας-αυτό δεν σημαίνει δεν μπορεύμε να διδαχθούμε πώς να γίνουμε περισσότερο δημιουργικοί. Η φαντασία μπορεί να βελτιωθεί.
Ο Yo-Yo Ma λέει οτι η ιδανική κατάσταση δημιουργικότητας είναι η “ελεγχόμενη τρέλλα”. Πώς μαθαίνουμε να το αξιοποιούμε αυτό; Αυτό στο οποίο αναφέρεται ο Yo-Yo Ma είναι το είδος της δημιουργικότητας που εμφανίζεται όταν εποδεσμεύουμε τους εαυτούς μας, επιτρέποντας στο μυαλό να εφεύρει χωρίς να ανησυχεί για το τί εφευρίσκει. Μια τέτοια δημιουργική ελευθερία έχει εμπνεύσει μερικά από τα διασημότερα έργα του σύγχρονου πολιτισμού, απο τα σόλο του John Coltrane στο σαξόφωνο, έως την ζωγραφική του Jackson Pollock. Είναι επίσης το είδος της δημιουργικότητας που χρησιμοποιούν τα παιδιά, κυρίως επειδή δεν έχουν άλλη επιλογή. Επειδή τα μέρη του εγκεφάλου που σχετίζονται με τον έλεγχο των ενστίκτων παραμένουν μη ανεπτυγμένα, δεν μπορούν να λογοκρίνουν την φαντασία τους, να εμποδίσουν την έκφρασή τους. Αυτό εξηγεί την μεγάλη αλήθεια που εξέφρασε ο Πικάσσο: “Κάθε παιδί είναι ένας καλλιτέχνης. Το πρόβλημα είναι πώς να παραμείνουμε καλλιτέχνες όταν μεγαλώσουμε.” Ωστόσο, υπάρχουν στοιχεία οτι μπορούμε να ανακτήσουμε την δημιουργικότητα που έχουμε χάσει με τον χρόνο, οτι μπορούμε να μάθουμε να σκεφτόμαστε πάλι με την περίφημη ”ελεγχόμενη τρέλλα” του Yo-Yo Ma. Ας δούμε αυτό το έξυπνο πείραμα που έκανε ο ψυχολόγος Michael Robinson. Χώρισε τυχαία σε δύο ομάδες μερικές εκατοντάδες τελειόφοιτους. Στήν πρώτη ομάδα έδωσε τις ακόλουθες οδηγίες: “Είσαστε κάτω από 7 ετών και το σχολείο έχει αναβληθεί. Έχετε ολόκληρη την μέρα δική σας. Τί θα κάνετε; Πού θα πάτε; Τί θα δείτε;” Στην δεύτερη ομάδα έδωσε τις ίδιες ακριβώς οδηγίες, μόνο που η πρώτη πρόταση είχε αφαιρεθεί. Ως αποτέλεσμα, αυτοί οι σπουδαστές δεν σκέφθηκαν από μόνοι τους σαν επτάχρονοι. Αφού έγραψαν επί δέκα λεπτά, τους δόθηκαν διάφορα τεστ δημιουργικότητας, όπως να προσπαθήσουν να εφεύρουν εναλλακτικές χρήσεις για ένα παλιό ελαστικό αυτοκινήτου ή να καταγράψουν πράγματα που μπορείς να κάνεις με ένα τούβλο. Είναι ενδιαφέρον οτι οι σπουδαστές που φαντάστηκαν τους εαυτούς τους σαν επτάχρονα παιδιά, σημείωσαν υψηλότερη βαθμολογία στις δημιουργικές ασκήσεις, παράγοντας διπλάσιες ιδέες από την ομάδα ελέγχου. Αποδεικνύεται ότι μπορούμε να ανακτήσουμε την δημιουργικότητα που έχουμε χάσει με τα χρόνια. Απλά πρέπει να προσποιηθούμε οτι είμαστε μικρό παιδί.
Συχνά αισθανόμαστε πως έχουμε σπουδαίες ιδέες ενώ κάνουμε μπάνιο ή μετά από βάδισμα, κάτι που είναι φυσιολογικό σύμφωνα με την έρευνά σας-είμαστε περισσότερο δεκτικοί σε εμπνεύσεις όταν είμαστε χαλαροί.Έχουμε όμως πρόβλημα να θυμηθούμε οποιαδήποτε από τις μεγάλες ιδέες.Έχετε κάποια μικρά μυστικά για να συγκρατούμε αυτές τις εμπνεύσεις; Πώς να παραμένουμε αρκετά σε εγρήγορση ώστε να θυμόμαστε τα αποτελέσματα των ονειροπολήσεων; Έχω κι εγώ το ίδιο πρόβλημα! Μακάρι να υπήρχε ένας απλός τρόπος. Όμως δυστυχώς η απάντηση είναι οτι χρειαζόμαστε πρακτική εξάσκηση. Η παραγωγική ονειροπόληση είναι σημαντικό προσόν και γι’ αυτό οι άνθρωποι που ονειροπολούν περισσότερο (και μπορούν να έχουν επίγνωση μέσα στην ονειροπόληση) επιτυγχάνουν περισσότερο σε ασκήσεις δημιουργικότητας. Εάν ήταν στο χέρι μου, θα συνιστούσα να διδάσκουμε τα παιδιά στο σχολείο πώς να αφήνουν το νου τους να περιπλανηθεί.
[…..]
Μιλάτε πολύ για τα οφέλη της πολιτισμικής όσμωσης-πώς οι καλές ιδέες πολλαπλασιάζονται όταν τους επιτρέπεται να διακινούνται ελεύθερα και εισάγονται νέες οπτικές γωνίες. Ποιές νομοθετικές αλλαγές θα το ενθαρρύνουν; Περισσότεροι μετανάστες! Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του Γραφείου Ευρεσιτεχνιών των ΗΠΑ, οι μετανάστες εφευρίσκουν πατέντες σε διπλάσιο ρυθμό από τους μη-μετανάστες, το οποίο εξηγεί γιατί η αύξηση κατά 1% των μεταναστών αποφοίτων κολλεγίων, οδηγεί σε 15% αύξηση σε παραγωγή πατεντών. (Τα τελευταία χρόνια, οι μετανάστες εφευρέτες έχουν συμβάλλει σε περισσότερο απο το ένα τέταρτο του συνόλου των αιτήσεων για διπλώματα ευρεσιτεχνίας των ΗΠΑ, παγκοσμίως.) Αυτοί οι νέοι πολίτες έχουν επίσης δημιουργήσει επιχειρήσεις με αυξανόμενο ρυθμό, συμμετέχοντας στην ίδρυση του 52% των εταιριών της Silicon Valley από το 1995.
Πολλά από τα ‘ανέκδοτα’ στο Imagine έχουν το κοινό ανησυχητικό θέμα των ναρκωτικών και των ψυχικών ασθενειών. Είναι όλοι οι δημιουργικοί άνθρωποι καταδικασμένοι να είναι εξαρτημένοι ή παράφρονες; Δεν νομίζω. (Ο Yo-Yo Ma για παράδειγμα, είναι πολύ ωραίο τύπος.) Νομίζω όμως πως η επικράτηση τέτοιων ιστοριών μας υπενθυμίζει πως η δημιουργικότητα είναι καταραμένα δύσκολη και γι’ αυτό όσοι εργάζονται σε δημιουργικές εργασίες αναζητούν κάθε πιθανή πλευρά. Γι’ αυτό πολλοί μεγάλοι συγγραφείς πειραματίστηκαν με αμφεταμίνες και γιατί καλλιτέχνες αναζητούσαν ανέκαθεν συστατικά που να τους επιτρέπουν να διαφύγουν από το κεφάλι τους, φιμώνοντας την φωνή που σκότωνε τον αυθορμητισμό τους. Στο τέλος φυσικά, αυτοί οι χημικοί πειραματισμοί σπανίως λειτουργούν-δεν υπάρχει τίποτα δημιουργικό στον εθισμό. Αυτός είναι ο λόγος που επιμένω πως το καλύτερο ενισχυτικό τής δημιουργικότητας είναι η αυτογνωσία. Εφόσον γνωρίσουμε πώς λειτουργεί η φαντασία, μπορούμε να την κάνουμε να λειτουργεί καλύτερα.
ΠΗΓΗ: Mashable
womaneveryday 